Stres wywiera ogromny wpływ na cały organizm, w tym na układ trawienny. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe często towarzyszą okresom zwiększonego napięcia psychicznego, a dodatkowo przewlekły stres może sprzyjać rozwojowi lub nasilać objawy różnych schorzeń. Sprawdź, jak stres wpływa na przewód pokarmowy i w jaki sposób można złagodzić te dolegliwości.
Jak stres wpływa na układ trawienny?
Przewód pokarmowy jest ściśle połączony z układem nerwowym poprzez oś jelitowo-mózgową. To siatka neuronów służąca do dwukierunkowej sygnalizacji, która służy przede wszystkim do regulacji pracy przewodu pokarmowego, np. rytmu wypróżnień, wchłaniania składników odżywczych czy tempa motoryki jelit.
Niestety poprzez ten skomplikowany system połączeń mózg pod wpływem stresu może wysyłać do układu trawiennego sygnały prowadzące do rozwoju różnego rodzaju zmian, które niekorzystnie wpływają zarówno na pracę jelit, jak i ogólne samopoczucie organizmu. Należą do nich np.:
- zmniejszenie wydzielania enzymów trawiennych, przez co zwalnia trawienie pokarmów,
- przyspieszenie lub spowolnienie motoryki przewodu pokarmowego,
- większa przepuszczalność jelit, przez co do krwiobiegu mogą dostać się szkodliwe czynniki,
- zmiany w składzie mikroflory jelitowej,
- pobudzenie wydzielania cytokin prozapalnych,
- większa podatność na nietolerancje i alergie pokarmowe.
Ponadto przewlekły stres jest czynnikiem ryzyka schorzeń dotykających układ trawienny, np. zespołu jelita drażliwego (IBS), nieswoistych stanów zapalnych jelit, wrzodów żołądka czy choroby refluksowej przełyku[1].
Czy stres może być przyczyną wzdęć?
Wiele efektów, które może wywołać przewlekły stres, sprzyja powstawaniu uciążliwych wzdęć. Spowolnienie perystaltyki jelit i mniejsze wydzielanie enzymów sprawia, że trawienie pokarmów jest mniej efektywne, przez co zalegają w przewodzie pokarmowym i fermentują.
W trakcie tego procesu wytwarzają się nadmierne ilości gazów, które wywołują dyskomfort oraz ból i ucisk brzucha. Przyczyniają się do tego zaburzenia równowagi składu bakterii jelitowych, które również upośledzają trawienie i sprzyjają powstawaniu wzdęć.
Innym częstym problemem, z którego nie zdajemy sobie sprawy, jest aerofagia. W nerwowych momentach możemy nieświadomie połykać nadmierne ilości powietrza, np. jedząc w biegu, nerwowo przełykając ślinę czy szybko mówiąc. To również zwiększa ilość gazów w jelitach, prowadząc do męczących i dodatkowo stresujących wzdęć.
Jak złagodzić wzdęcia?
Idealnym rozwiązaniem na problemy wywołane przez nadmierne napięcie nerwowe byłoby wyeliminowanie stresu, czyli pierwotnej przyczyny wzdęć. Niestety to nie jest proste zadanie, dlatego w codziennym życiu możemy skorzystać z preparatów łagodzących te uciążliwe dolegliwości.
Tabletki na wzdęcia działają bezpośrednio na zalegające w jelitach gazy, uwięzione w licznych pęcherzykach. Zawierają symetykon – to bezpieczny lek, który działa wyłącznie w obrębie przewodu pokarmowego. Zmniejsza napięcie powierzchniowe pęcherzyków, powodując ich pękanie. Gaz jest następnie bez przeszkód wydalany na zewnątrz lub wchłaniany przez ściany jelit, dzięki czemu możemy odczuć ulgę w uciążliwych objawach[2].
Stres może wywołać szereg dolegliwości ze strony układu trawiennego, w tym także wzdęcia. Dbajmy więc o swoją równowagę psychiczną – ma ona wpływ na znacznie więcej procesów niż mogłoby się wydawać.
[1] Leigh, S. J., Uhlig, F., Wilmes, L., Sanchez‐Diaz, P., Gheorghe, C. E., Goodson, M. S., ... & Clarke, G. (2023). The impact of acute and chronic stress on gastrointestinal physiology and function: a microbiota–gut–brain axis perspective. The Journal of Physiology, 601(20), 4491-4538.
[2] Moolla, M., Dang, J. T., Shaw, A., Dang, T. N. T., Tian, C., Karmali, S., & Sultanian, R. (2019). Simethicone decreases bloating and improves bowel preparation effectiveness: a systematic review and meta-analysis. Surgical endoscopy, 33: 3899-3909.
