Zatkany nos, ból głowy, ucisk w okolicach twarzy i ogólne zmęczenie to klasyczne objawy zapalenia zatok, które potrafią sprawić, że nawet proste czynności stają się uciążliwe. Niestety czasami te dolegliwości pojawiają się cyklicznie, wracając kilka razy w roku. Skąd bierze się skłonność do nawrotów i czy można temu zapobiec?
Dlaczego zapalenie zatok lubi nawracać?
Ostra postać zapalenia zatok trwa zwykle ok. 7-10 dni. Jeśli nie zostanie w pełni wyleczona, jesteśmy podatni na ponowne namnażanie się wirusów czy bakterii, co oznacza nawrót choroby. Co więcej, czasami sytuację wykorzystują kolejne drobnoustroje, które mogą łatwiej dostać się do komórek, jeśli organizm jest osłabiony po poprzedniej infekcji.
Ryzyko nawrotu zwiększają zaburzenia odporności, wynikające m.in. z braku czasu na regenerację po chorobie, stresu czy ubogiej diety. Kolejnym czynnikiem są przeszkody anatomiczne w obrębie nosa i zatok, takie jak skrzywiona przegroda czy przerost małżowin nosowych. Utrudniają one odpływ wydzieliny, a nagromadzony śluz staje się doskonałym środowiskiem dla drobnoustrojów.
Nie można również zapominać o alergiach i przewlekłym podrażnieniu błony śluzowej, np. przez smog czy dym papierosowy. Długotrwały obrzęk i niedrożność nosa to prosty mechanizm prowadzący do nawracających stanów zapalnych[1].
Jak zmniejszyć ryzyko nawrotu zapalenia zatok?
Profilaktyka zapalenia zatok polega przede wszystkim na dbaniu o higienę dróg oddechowych. Regularne płukanie nosa roztworem soli pomaga usuwać alergeny, kurz i zalegającą wydzielinę, a tym samym zmniejsza ryzyko infekcji. Z kolei w okresach grzewczych warto zadbać o odpowiednią wilgotność w pomieszczeniach, ponieważ suche powietrze sprzyja podrażnieniom błony śluzowej.
Istotną rolę odgrywa odporność. Aby wspomóc układ odpornościowy w walce z infekcjami, zadbajmy o:
- zdrową, zbilansowaną dietę,
- regularną aktywność fizyczną,
- wystarczającą ilość snu,
- unikanie przewlekłego stresu.
Warto też ograniczać kontakt z czynnikami drażniącymi, takimi jak papierosy czy smog. Jeśli dolegliwości mimo wszystko powracają, wskazana jest konsultacja laryngologiczna. Specjalista może wykonać odpowiednie badania, które pozwolą znaleźć przyczynę problemu.
Jak skutecznie leczyć zapalenie zatok?
Leczenie zapalenia zatok jest głównie objawowe i obejmuje przede wszystkim środki łagodzące katar (np. spraye z ksylometazoliną, które obkurczają naczynia krwionośne w błonie śluzowej nosa i tym samym zmniejszają jej obrzęk) oraz preparaty przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (np. paracetamol czy ibuprofen).
Uciążliwe dolegliwości mogą uśmierzyć także domowe sposoby na zatoki, np. doustne leki ziołowe na bazie olejków eterycznych:
- eukaliptusowego,
- mirtowego,
- pomarańczowego,
- cytrynowego.
Taka mieszanka działa przede wszystkim na zgromadzony w zatokach śluz, który odpowiada za odczuwane objawy – ból głowy, upośledzenie węchu, blokadę nosa czy ucisk twarzy. Olejki rozrzedzają go oraz wspierają pracę rzęsek obecnych na nabłonku dróg oddechowych, których zadaniem jest transport wydzieliny na zewnątrz. Dzięki temu przyczyniają się do oczyszczenia zatok i złagodzenia objawów choroby.
Dodatkowo olejki eteryczne wykazują właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, więc mogą wesprzeć organizm w walce z chorobą i skrócić czas jej trwania[2].
Zapalenie zatok ma tendencję do nawracania jeśli infekcje nie są leczone do końca, a naturalny drenaż zatok jest zaburzony. Na szczęście dzięki połączeniu profilaktyki i odpowiedniego leczenia możemy skutecznie zmniejszyć ryzyko nawrotów i szybciej wrócić do pełni sił.
[1]Wachnicka-Bąk, A., Lipińska-Opałka, A., Będzichowska, A., Kalicki, B., & Jung, A. (2014). Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych – jedno z najczęstszych zakażeń górnych dróg oddechowych. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10(1): 25-31.
[2]Nurzyńska-Wierdak, R. (2015). Terapeutyczne właściwości olejków eterycznych. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 25(1): 1-19.
